ကားလ္မာက္စ္ေရးခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ေဆာင္းပါး

၁၈ ရာစုမွာ စက္မႈထြန္းကား လာမႈနဲ႔အတူ ေပၚေပါက္ လာ ခဲ့တဲ့ အရင္းရွင္စနစ္ဟာ ၁၉ ရာစုအတြင္း မွာ အရွိန္အဟုန္ နဲ႔ တိုးတက္လာခဲ့ပါ တယ္။ စက္မႈထြန္းကား တဲ့အရင္းရွင္ ႏိုင္ငံႀကီးေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္ နဲ႔ စား က်က္ေျမ ေတြကို အၿပိဳင္ အဆိုင္ တစ္စတစ္စ ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ၾက ရာမွာ ကမၻာ့ ေနရာ အႏွံ႔ အျပား က နယ္ေျမေတြကို အလု အယက္ နယ္ခ်ဲ႕သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ နယ္ ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္ စနစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လီနင္က အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႕ အျမင့္ ဆုံးနဲ႔ ေနာက္ဆုံး အဆင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုခဲ့သလိုပါပဲ။ အရင္းရွင္ စနစ္ဟာ အရွိန္နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာရာက လက္ဝါး ႀကီးအုပ္ အရင္း ရွင္ စနစ္ဆီ ကူး ေျပာင္းၿပီး ကမၻာ ႀကီးကို အလု အယက္ ခြဲေဝ သိမ္းပိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ နည္းပါး တဲ့၊ သယံဇာတ အရင္း အျမစ္ေတြ ေပါၾကြယ္လွတဲ့ နယ္ေျမ အမ်ား အျပားဟာ နယ္ခ်ဲ႕အရင္းရွင္ႏိုင္ငံ ႀကီးေတြရဲ႕ ကိုလို နီ နယ္ေတြ ျဖစ္ ကုန္ၾကပါတယ္။ ဒီကမၻာ့နယ္ခ်ဲ႕ စနစ္ ရဲ႕လိႈင္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ လည္း ေရွာင္လႊဲ မရႏိုင္ ခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၿဗိတိသွ်ရဲ႕ သုံးႀကိမ္တိုင္ စစ္ျပဳတာကို ခံခဲ့ရၿပီး ၁၈၈၅ မွာ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီ ဘဝ ကို က်ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ေတြ ဟာ ၁၈၂၆ မွာ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၈၅၂ မွာ ဒုတိယအႀကိမ္နဲ႔ ၁၈၈၅ မွာတတိယနဲ႔ ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္စစ္ျပဳခဲ့ၿပီး ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံးကို သိမ္းပိုက္ ကိုလိုနီ ျပဳ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဒါဟာ ကမၻာ့အရင္းရွင္စနစ္ အထိန္း အကြပ္မဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမႈရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အဂၤလိပ္ – ျမန္မာတတိယ စစ္ပြဲ ဆက္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုလိုနီျပဳမယ့္အေျခ အေနကို ကမၻာ ေက်ာ္ေတြးေခၚရွင္ ႀကီး ကားလ္မာ့က္စ္က ၁၈၅၂ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲ ၿပီးဆုံး စဥ္ကတည္းက ေနာက္ခံအေျခ အေနအရပ္ရပ္ကို သုံးသပ္ၿပီး အဂၤလိပ္-ျမန္မာတတိယစစ္ပြဲဟာ ေရွာင္လြဲ မရႏိုင္ ေတာ့ဘူး လို႔ ေဟာ ကိန္း ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ဒီသုံးသပ္ခ်က္ကို ကားလ္ မာ့ခ္စ္က ၁၈၅၃ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ေရးသားခဲ့ၿပီး ၁၈၅၃ ဇူလိုင္ ၂၅ ရက္ေန႔ ထုတ္ New York Daily Tribune မွာ ပထမ အႀကိမ္အျဖစ္ ပုံႏွိပ္ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ေတြးေခၚရွင္ ကားလ္မာ့ခ္စ္ ဟာ ၁၈၁၈ ေမလ ၅ ရက္ေန႔မွာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ တရိယာ (Trie) မွာ ေမြး ဖြားခဲ့ၿပီး အဲဒီမွာပဲ ေက်ာင္းတက္ခဲ့ပါ တယ္။ ေနာက္ ဘြန္းတကၠသိုလ္နဲ႔ ဘာလင္တကၠသိုလ္တို႔ကို တက္ခဲ့ၿပီး ဘာလင္ တကၠသိုလ္က ပါရဂူဘြဲ႕ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၄၂ မွာ Rheini-sehe Zeiturg သတင္းစဥ္ရဲ႕ အယ္ ဒီတာခ်ဳပ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၿပီး ၁၈၄၃ မွာ အဲဒီစာေစာင္ဟာ အပိတ္ ခံရပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာပဲ အိန္ဂ်ယ္နဲ႔ေတြ႕ဆုံခဲ့ၿပီး ပါရီကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီေနာက္ ဘရပ္ဆဲလ္ မွာ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ဘရပ္ဆဲလ္ မွာပဲ မာက္စ္ ဝါဒရဲ႕ အေျခခံအက်ဆုံးေတြ ျဖစ္ၾက တဲ့ The Germen Ideology နဲ႔ Theses on Feuerbach တို႔ကို သူတုိ႔ႏွစ္ဦး ေရးသားခဲ့ၾကတယ္။ ၁၈၄၈ မွာ ဥေရာပတစ္ခြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြကို ေလ့လာ ႐ုံတင္မက ပါဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ အစိုးရက ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၿပီး ဂ်ာမန္ကို ျပန္ေရာက္ ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ာမနီေတာ္လွန္ေရးမွာ လည္း ပါဝင္ခဲ့လို႔ ၁၈၄၉ မွာ ျပည္ ႏွင္ဒဏ္ ေပးခံခဲ့ရ ျပန္ ပါတယ္။ ၁၈၄၉ မွာ ပါရီ၊အဲဒီေနာက္ လန္ဒန္မွာ ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။ မာ့ခ္စ္ဟာ ၁၈၈၅ မွာ လန္ဒန္မွာပဲ
ကြယ္လြန္ခဲ့ပါ တယ္။ မာ့ခ္စ္ဟာ လန္ဒန္မွာ ရွိေန စဥ္ New York Daily Tribuneမွာ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားခဲ့ရာမွာWar in Burma – The Russian Question Curious Diplomatic Correspondence လည္း ပါဝင္ ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးဟာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲအၿပီး မေကြးမင္းႀကီး ဦးေဆာင္တဲ့ သံ အဖြဲ႕က စစ္ေျပ ၿငိမ္းစာခ်ဳပ္ကို လက္မခံဘဲ ျပန္သြားတဲ့သတင္း ေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရးသားခဲ့ တာပါ။ မာ့ခ္စ္ ဒီေဆာင္းပါးေရးတဲ့ ေန႔စြဲက ၁၈၅၃ ဇူလိုင္ ၁၅ ရက္ေန႔ ျဖစ္ၿပီး ဇူလိုင္ ၃ဝ ေန႔ထုတ္ New York Daily Tribune မွာ ပထမ အႀကိမ္ ပုံႏွိပ္ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခု အဲဒီ ေဆာင္းပါးထဲက ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔
ပတ္သက္တဲ့အပိုင္းကိုထုတ္ႏုတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။ရွားရွားပါးပါးေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္လည္းုျဖစ္တာေၾကာင့္ပါ။
x x x
အိႏၵိယကေန ကုန္းလမ္းက ေနာက္ဆုံးဝင္လာတဲ့စာအရ ဗမာ သံအဖြဲ႕ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဂါ့ဒ္ဝင္ အဆိုျပဳထားတဲ့ စစ္ေျပၿငိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ကို လက္မခံဘဲ ျငင္းပယ္ခဲ့တယ္လုိ႔ သိခဲ့ရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးဟာ သူတို႔ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ ဖို႔ ၂၄ နာရီေက်ာ္ၾကာ အခ်ိန္ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗမာေတြက ၁ဝ နာရီအတြင္းမွာပဲ ထြက္ခြာသြားခဲ့ပါ တယ္။ ရွည္လ်ားလွတဲ့ ဗမာျပည္စစ္ပြဲႀကီးရဲ႕တတိယပိုင္းဟာေရွာင္လႊဲမရေတာ့တဲ့ပုံပါပဲ။ အေရွ႕ဘက္မွာ ၿဗိတိသွ်ရဲ႕ စစ္လိုလားတဲ့ စူးစမ္းရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ ဝင္ေတြထဲက ဘယ္သူမွ ဗမာျပည္ ကို တိုက္ခိုက္တာေလာက္ အေၾကာင္းျပခ်က္ သိပ္မခိုင္လုံတဲ့ အေျခခံေတြအေပၚမွာ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ တာဝန္မယူခဲ့ဖူးပါဘူး။ အဲဒီ ဘက္ျခမ္းကေန က်ဴးေက်ာ္မယ့္ အႏၲရာယ္ဆိုတာျဖစ္ႏိုင္ေျခ မရွိပါ ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ ေနရာဟာ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ဘဂၤလားနယ္ျဖစ္ၿပီး ေတာင္စဥ္ ေတာင္တန္းေတြက ဗမာျပည္ နဲ႔ ပိုင္းျခား ထားလို႔ေျခလ်င္တပ္ေတြ ျဖတ္ေက်ာ္ဝင္ေရာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိလို႔ ပါပဲ။ ဗမာျပည္နဲ႔ စစ္ဆင္ဖို႔ဆိုရင္ အိႏၵိယအစိုးရဟာ ပင္လယ္ကို မလြဲမေသြ ျဖတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဗမာ ေတြက ေရေၾကာင္းကေန က်ဴး ေက်ာ္ရန္စမႈေတြအေၾကာင္း ေျပာရ တာ ရယ္စရာပါပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ကုမၸဏီ (အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ)ရဲ႕ စစ္သေဘၤာေတြနဲ႔ သူတုိ႔ ရဲ႕ ကမ္းေျခသြားေလွငယ္ေတြကို ရင္ဆိုင္ေစတဲ့စိတ္ကူးဟာ လုံးဝမျဖစ္ ႏိုင္လို႔ပါပဲ။ ယန္းကီး ေတြ(အေမရိကန္ ေတြ)မွာ ပဲခူးကိုအသုံးခ်ဖို႔ သိမ္းယူ လိုစိတ္ေတြ အျပင္းအထန္ရွိေနခဲ့ တယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈဟာ တကယ့္ အေျခအေန
မွန္ေတြ အေပၚ အေျချပဳ မထားပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့ ေနတဲ့ မွဴးမတ္အႏႊယ္(အထက္တန္း လႊာ)အတြက္ အလုပ္အကိုင္လိုခ်င္ မႈ၊ ရာထူး အဆင့္ အတန္းလိုအပ္မႈ ကလြဲလို႔ တျခားအေၾကာင္းအခ်က္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အဂၤလိပ္စာေရး ဆရာတစ္ဦး ေျပာသလို သမား ႐ိုးက်အရည္အခ်င္းရွိ အလုပ္ ေပးတဲ့ ေဂဟာ၊ ဒါမွမဟုတ္အေရွ႕က Hampton Court မ်ဳိးပါပဲ။ Hampton Court ဟာ လန္ဒန္ အနီးသိမ္းျမစ္ကမ္းနဖူးမွာရွိတဲ့ နန္းေတာ္ တစ္ခုပါပဲ။ ၁၆ ရာစုကေန ၁၈ ရာစုအထိ အဂၤလိပ္ဘုရင္ေတြ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ေနရာပါပဲ။ မာ့ခ္စ္တို႔ ေခတ္ ေရာက္ေတာ့ အၿငိမ္းစား ေတာ္ဝင္ မ်ဳိးႏြယ္တို႔ ေနထိုင္ရာ ေနရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမ ဗမာ ျပည္စစ္ပြဲ(၁၈၂၄-၂၆)ဟာ ေလထဲ တိုက္အိမ္ေဆာက္ေနတဲ့ ေလာ့ဒ္ အမ္းဟာ့စ္တ္ ရဲ႕ အစိုးရ လက္ ထက္ မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ ဒီစစ္ပြဲဟာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ၾကာခဲ့ေပမယ့္ အိႏၵိယေၾကြးၿမီေတြထဲ ေပါင္ ၁၃ သန္း ထပ္တိုးသြား ေစခဲ့ပါတယ္။ စင္ကာပူ၊ ပီနန္နဲ႔ မလကၠာတို႔မွာ အေျခခ်ေနထိုင္မႈေတြက ို ဆက္ထိန္း ထားတာဟာ (တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ေပးတဲ့လစာမပါဘဲ) ႏွစ္စဥ္ အသုံး စရိတ္ ဝင္ေငြပမာဏထက္ ေပါင္ တစ္သိန္းအထိ ေက်ာ္လြန္ေနေစပါ တယ္။ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္က ဗမာေတြ ဆီက သိမ္းယူခဲ့တဲ့နယ္ေျမေတြဟာ အမ်ားႀကီး ကုန္က်ပါတယ္။ ပဲခူး နယ္ေျမဟာ ပိုမိုပ်က္စီးေနဆဲရွိပါ တယ္။ အခုေတာ့ ဒါဟာ အဂၤလန္ က ဥေရာပမွာ အလိုအပ္ဆုံးစစ္ပြဲကို (အခု ႐ုရွကို ရင္ဆုိင္ေန သလို) လက္ တြန္႔ေနၿပီး တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အဂၤလန္ဟာ တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ အာရွမွာ အဆင္အျခင္အမဲ့ဆုံးစစ္ပြဲ ေတြထဲ ဘာေၾကာင့္ လွိမ့္ဝင္ေန သလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။ တိုင္း ျပည္ရဲ႕ေၾကြးၿမီဟာ အဂၤလန္ကို ဥေရာပမွာ စိုးရိမ္တုန္လႈပ္လာေစခဲ့ ပါတယ္။ အာရွမွာ ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ကို ဟိႏၵဴ ေတြနဲ႔ ပခုံးေတြေပၚ တင္ေပးထား ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ ဗမာ စစ္ပြဲရဲ႕ကုန္က်စရိတ္ေတြ ေပါင္း ထည့္ ထားၿပီး ဘဂၤလားရဲ႕ ဘိန္းႏွစ္ စဥ္ဝင္ေငြေတြ အခု ေပ်ာက္ကြယ္ လုနီးပါးျဖစ္မႈကေန ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္တာက အဲဒီအသုံးစရိတ္ ေတြဟာ အိႏၵိယဘ႑ာေရးထဲ အက်ပ္အတည္းလိုမ်ဳိးကို ျဖစ္ေပၚ ေစမွာျဖစ္ၿပီး အဂၤလန္က ပါလီမန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြရဲ႕ ေဟာေျပာ ခ်က္ေတြ၊ စာတမ္းေတြ အားလုံးထက္ အိႏၵိယအင္ပါယာႀကီး ရဲ႕ လုံးဝေျပာင္းလဲမႈကို ျဖစ္ေပၚေစ လိမ့္မယ္ဆိုတာပါပဲ။




ဘုန္းသက္ပိုင္


(ဘုန္းသက္ပိုင္ ယခုအပတ္ထုတ္ ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)